Bir yazılım ekibi olarak yada tek başına bir proje üretmeye kalktığımızda gelir modeli için farklı alternatiflerimiz olabilir. İlk seçenek olarak projemizi geliştirip, o proje üzerinden gelir sağlamak isteriz. Bu aşamada projemizin kaynak kodlarını elimizde tutmak bizim için büyük önem arz eder. Fakat büyük projeler hedefliyorsak bu projelerin geliştirme aşamasında çok fazla kullanıcı deneyimi tecrübesine, geniş bir yazılım ekibine ihtiyacımız var demektir. Böyle bir projede gelir modelimiz projenin kendisinden çok, zamanla istenecek ek hizmet ve yazılımlar, reklamlar, referans geçmişi olmalıdır.

Bu amaçla yazılan bir projede, belirli bir aşamaya kadar geliştirdiğimiz sisteme ek maliyetleri gözden çıkarıp sonradan yazılım ekibi eklemek bizim için külfet olacaktır. Bu projenin tüm kodlarını halka açmak, diğer yazılım ekiplerinin bilgi ve tecrübelerinden yararlanmak için faydalı olacaktır. Ve tüm bunları yapmanın size hiçbir maliyeti olmayacaktır.

Eğer ihtiyaca yönelik bir uygulama yazıyor ve bunun gelişmesini istiyorsak; ihtiyaçların neler olduğunu bilmeli ve bunları hızlı biçimde geliştirmeliyiz. Kısacası açık kaynak kodlu proje dediğimizde;

– Başlangıçta hiçbir gelir amacı gütmeyen

– Birçok kullanıcı deneyimine erişebilen

– Halka açık kaynak kodları bulunan

– Birçok yazılımcının geliştirmesine açık Kavramlarını temel almalıyız. Açık kaynak kodlu projelere örnek vermemiz gerekirse;

SambaPOS isminde piyasada bulunan açık kaynak kodlu bir yazılım bulunmaktadır. Bu yazılım 2011 Mart ayında bir ekip tarafında geliştirilmeye başlamıştır. Bir çok kullanıcı tarafından geliştirilen bu yazılımın proje başlangıcında planladığı gelir modeli gerçekten çok ilgi çekici. Proje gelişip kullanılır hale geldiğinde isteyen herkes indirim ücretsiz kullanabiliyordu. Buradaki gelir modeli, yazılımın neden ücretsiz olduğunu isterseniz kendilerinden alıntı yapalım.

Neden Bedava?

Bu bize en çok sorulan soru. İlk olarak bunun cevaplarını vereyim. SambaPOS bedava çünkü sizin programı indirip kurmanızın, sitemizdeki dokümanlardan ve videolardan faydalanarak programı kendi kendine öğrenmenizin, programı kullanmanızın ve forumlarımız üzerinden bize sorular sormanızın bize hiç bir maliyeti yok. İnternet çağında dünyanın her yerinden restoranların SambaPOS’u kullanmalarını neden istemeyelim? Bir iş kurulduğunda ilk iki sene kazanç sağlamayacağı zaten bilinen bir gerçek. Biz bu dönemi tüm dünyaya yayılarak yüksek sayıda kullanıcıya ulaşmak için çalışarak geçireceğiz. Bu süreçte bize maliyet oluşturan şey birebir verdiğimiz kurulum, eğitim ve destek hizmetleri. Bizler programı kurmaya, öğrenmeye vakti olmayan ve bu hizmeti bizden almak isteyen kullanıcılarımızdan, http://sambamarket.com sitesinden ilan ettiğimiz hizmet ücretlerini alıyoruz. Lisans satma modeli ile çalışıldığında ürün geliştirme faaliyetlerinden çok pazarlama faaliyetlerine ağırlık vermek gerekiyor. Programın lisans ücretleri içine ana bayi komisyonu, alt bayi komisyonu, pazarlamacı primi gibi ücretler eklendiği için lisans ücretleri oldukça yükseliyor. Bu tür maliyetleri de dolaylı yoldan kullanıcılar ödüyor. Aracı kişilerin komisyonlarını da kullanıcılarımıza ödetmemizin bir anlamı yok. Birebir çalıştığımız kullanıcılarımıza verdiğimiz hizmetin karşılığını zaten alıyoruz. Lisans satan firmalar aracılar üzerinden çalışmak zorunda oldukları için kolay kolay demolarını indirip kendi kendinize denemenize izin vermezler. Hâlbuki kullanıcı programı kullanmaya pazarlamacı marifetiyle değil programı denediği süreçte edindiği izlenimle karar vermelidir. Programın ücretsiz olması kullanıcılarımızın programı hiç bir kısıtlama olmadan dilediği kadar deneyebilmesini sağlıyor. En önemlisi yazılım ürününün durduğu yerde bir ekonomik değeri olmadığını, asıl ekonomik değeri oluşturan şeyin verilen kaliteli hizmet olduğunu düşünüyoruz. Yazılım kullanıcılarının giderek daha fazla kullanıcı ve hizmet odaklı iş modeli ile çalışan firmaları tercih edeceğini düşündüğümüzden itiraz eden çok olsa da işimizi doğru olduğuna inandığımız iş modeli çerçevesinde geliştiriyoruz.

Peki, bir şekilde hizmet yolu ile gelir modeli olan bu kişiler neden bu projeyi açık kaynak kodlu bıraktılar diye soralım.

Peki, Neden Açık Kaynak?

Yüzlerce kişinin küçük destekleri ile geliştirilen projeler mi daha başarılı olur yoksa bir iki kişilik küçük ekiplerin geceli gündüzlü çalışarak ürettiği projeler mi daha başarılı olur? Tartışmaya açık bir konu olsa da biz merkezi kontrol denetiminde birçok kişinin elinden geçen projelerin daha kullanıcı odaklı, daha az hata içeren ve gerçek hayat kullanımına daha uygun projeler olduklarını düşünüyoruz. Kapalı bir sistem kurmanın günümüzde hiç bir anlamı kalmadığını, özellikle yazılım ürünlerinin şeffaf ortamlarda geliştirilmesinin gerektiğine inanıyoruz. Eksisiyle artısıyla herşeyin ortada olduğu bu sistem bizi kolay kurulan, kolay öğrenilen, kolay kullanılan, kalitesi yüksek ürünler üretmeye ve programı kullanan kişilerle beraber hareket etmeye zorluyor ve biz bu disiplinin projeye önemli değer kattığını düşünüyoruz. Kullanıcıların gelirlerini emanet ettikleri bir sistemin avantajlı ve dezavantajlı yönlerini tam olarak bilmeye hakkı olduğunu, şeffaf geliştirme ortamlarının bunu yeterince sağladığını düşünüyoruz. Projeyi sevdiği için katkıda bulanan kişilerin sağlayacağı pozitif faydayı normal şartlarda çok sayıda personel istihdam etsek bile sağlayamayacağımızı düşünüyoruz.

SambaPOS bahsettiği gibi v3 e kadar tamamen açık kaynak kodlu olarak devam etmiştir. V4 e kadar hiçbir maliyet harcamadan birçok kullanıcı tarafından geliştirilmiştir. V4 ve sonrası tamamen kapalı kaynak olarak dağıtıldığı gibi, günümüzde farklı birçok ilde hatta küresel çapta bayileri bulunmaktadır. Programın artık lisanslı olması sözlerinde durmadıkları anlamına gelmiyor. V4 öncesi tüm sürümleri halen internet ortamında açık kaynak kodlu olarak bulabilirsiniz. Açık kaynak kodlu yazılımlar, eğer temelleri ve iş fikirleri sağlam olursa ilerleyen zamanlarda ortaya çıkaran kişiler için çok karlı olabilir. Fakat maddi gelir elde etme yanında unutmamız gereken önemli bir durum var.

“En iyi yatırım; tecrübe temelli bilgi birikimidir ve bunu hiç para birimi ile satın alamazsınız.”

Oktay KUZU

Açık kaynak kodlu projeler size her zaman maddi bir gelir sağlayamayabilir. Sizin için oluşturacağı referans, bilgi birikimi, öngörü yeteneği sizi ileriye taşımak için her zaman bir araç olacaktır.

“Açık kodlu proje, köpek balığına benzer. Hareket etmelidir, yoksa ölür!”

Yukihiro MATSUMOTO

(Ruby Developer)